မဟတၱမ ဂႏၵီ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဒႆန ကိုေလ့လာျခင္း...
မဟတၱမ ဂႏၵီ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဒႆန ကိုေလ့လာျခင္းေန၀င္းအစိုးရဟာ ၁၉၆၂ စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးကတည္းက ကမာၻေပၚမွာ အဖိႏွိပ္ဆံုး အစိုးရ အျဖစ္ နာမည္ဆိုး ေနတာပါ။ ဗမာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမွာ အေအာင္ျမင္ဆံုး ျဖစ္ၿပီး စစ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာလည္း ၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လမွာ စစ္အာဏာ သိမ္းအစုိးရကို စိန္ေခၚဖို႔ ေရြးခ်ယ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္ေရး အတြက္ ဒုတိယတိုက္ပြဲ (Second Struggle for National Independent) အျဖစ္ ေခၚလိုက္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လ (၂၆) ရက္ေန႔ ေရႊတိဂံုဘုရားမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ သူမရဲ႕ ပထမဆံုး လူထုအတြက္ မိန္႔ခြန္း မွာေတာ့ လူ ၅ သိန္းေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ယင္းႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာပဲ သူမဟာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (national League for Democracy - NLD) ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီသစ္တစ္ခု တည္ေထာင္ရာမွာ ဦးေဆာင္ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစိုးရကို အၾကမ္းမဖက္ ဆန္႔က်င္ဖုိ႔ အစပ်ဳိးခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြကို သူမခိုင္ခိုင္မာမာ ယံုၾကည္ထားတဲ့ အၾကမ္းမဖက္ျခင္း လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ (Multi-Party Democracy) သေဘာတရားေတြကို သြတ္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လကေန ၁၉၈၉ ဇူလိုင္လအထိ သူမဟာ ႏုိင္ငံေရး မိန္႔ခြန္းပြဲေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ေဟာေျပာခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီကာလေတြဟာ ေန၀င္းစစ္အစိုးရကို အစားထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရး တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ State Law and Order Restoration Council - SLORC) က ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ အားလံုးကို မတရားသင္း ေၾကျငာထားတဲ့ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ဧၿပီလ ဓႏုျဖဴ ခရီးစဥ္တစ္ခုမွာဆိုရင္ စစ္ဗိုလ္တစ္ဦးက ၎တို႔ တားဆီးထားတဲ့ေနရာကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျဖတ္ေလွ်ာက္ ရင္ ပစ္ရမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေတြကို ေနာက္မွာေနလို႔ ေျပာၿပီး သူမဟာ တည္ၿငိမ္စြာနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ လွမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဗိုလ္ႀကီးတစ္ေယာက္က မပစ္ဖုိ႔ သူ႔စစ္သားေတြကို ၾကား၀င္ၿပီး အမိန္႔ေပးခဲ့ရတယ္။
၁၉၅၉ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ သူမရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို စိန္ေခၚမႈေတြဟာ ထိေရာက္တဲ့ အတြက္ န၀တ အစိုးရဟာ သူမကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ႐ံုးကိုသြားခြင့္မရ၊ ေနအိမ္ကေန ထြက္ခြာခြင့္မရခဲ့ေပမယ့္ ၁၉၉၀ ေမ ၂၇ မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD အေနနဲ႔ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့တာဟာ သူမရဲ႕ အခန္းက႑ အခရာ က်ခဲ့တယ္ဆိုတာ ျပခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ န၀တကေတာ့ NLD ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈကို မထီမဲ့ျမင္ ျပဳၿပီး ဆက္လက္ၿပီး ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ၁၉၉၁ ဇူလိုင္လမွာ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္ (Freedom of Thought) အတြက္ Sakharov ဆုကို ရရွိခဲ့ၿပီး ယင္းႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္လ္ဆု (Nobel Peace Prize) ဆုႀကီးကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၅ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ န၀တဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြ၊ စီးပြားေရးဖိအားေတြနဲ႔ ယိုင္နဲ႔ေနတဲ့ စီးပြားေရးကို တိုးတက္ေစလိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကေန လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဗမာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီ မက်င့္သံုးခိုင္းမခ်င္း ဗမာ့စီးပြားေရးကို မေထာက္ပံ့ၾကပါနဲ႔ လို႔ ကမာၻ႔ ေခါင္းေဆာင္အမ်ားကို တိုက္တြန္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမကို လႊတ္ေပးေပမယ့္ သူတို႔ ေမွ်ာ္မွန္း သေလာက္ အက်ဳိးတရား မရခဲ့လုိ႔ သူမကို ၁၉၉၆ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ဖမ္းဆီး ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ၁၉၉၈ မွာေတာ့ သူမဟာ ကမာၻ႔ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား (The World’s most famous political prisoner) တစ္ဦး ျဖစ္ေနပါၿပီ။
တိဘက္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလိုင္းလားမားက “ဗမာျပည္သူေတြရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အရာကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ တက္ၾကြထက္သန္တဲ့ ဦးေဆာင္မႈပါပဲ။ သူမရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ထားတဲ့ မတုန္လႈပ္ေသာ ခံႏိုင္ရည္နဲ႔ သူမဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရွာေဖြဖို႔ အားေပးေနပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ မတရား ဖိႏွိပ္ထားတဲ့ လတ္တေလာ ပတ္၀န္းက်င္ကေန လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ လြတ္လပ္ခြင့္၊ အမွန္တရားႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးရဲ႕ အင္အားစုမ်ားအတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းလမ္းကို ရွာေဖြဖုိ႔လည္း အားေပးေနပါတယ္။ ဒလိုင္းလားမားရဲ႕ အျမင္ကို အမ်ားစုကလည္း သေဘာတူၾကပါတယ္။
မိသားစုေရးနဲ႔ ေအာ့စဖို႔ဒ္ (Oxford) တကၠသိုလ္မွာ ပညာေရးကိုသာ အာ႐ံုစိုက္ေနခဲ့တဲ့ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာပင္ ဗမာ့ဒီမိုကေရစီ ျပန္လည္ ရွင္သန္ေရး အတြက္ သူမဘ၀ကို အသြင္ေျပာင္းႏိုင္ခဲ့တာ ဘယ္လိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ပါသလဲ။
ဗမာ့အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီးျဖစ္ျခင္းဟာ ႏိုင္ငံတြင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာစင္ျမင့္မွာ ဂုဏ္ရည္တင့္စြာ ေပၚလြင္ႏုိင္ဖုိ႔ အေျခအေနတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“ဗမာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ကၽြန္မဟာ ကၽြန္မအေဖလို ေက်းဇူးမဆပ္ရေသးဘူးဆိုတာ ကၽြန္မ၀န္ခံပါတယ္။ ကၽြန္မအေဖ့ ေၾကာင့္လည္း ဒီႏိုင္ငံေရးကို လုပ္ေနတာပါ။ ဗမာျပည္သူေတြ က ကၽြန္မကို ေဖေဖရဲ႕သမီးလို႔ ျမင္ၾကလို႔ ကၽြန္မအတိုင္းမသိ ၀မ္းသာပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ တစ္ခုတည္း ေသာ အေလးထားခ်က္ကေတာ့ သူရဲ႕ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) ႀကီးျမတ္မႈကို သက္ေသျပဖို႔ပါပဲ” လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူမဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီးျဖစ္တာေၾကာင့္လည္း ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြ မွာ ဦးေဆာင္သူ အျဖစ္ ဆက္လက္ပါ၀င္လို႔ မရႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူမဟာ ႀကီးမားတဲ့ ပါရမီေတြ ေဆာင္ၾကဥ္းေနတယ္ ဆိုတာ အခ်ိန္က သက္ေသျပေနပါတယ္။ သူမဟာ သူမေရွ႕က ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ဆီက ေလ့လာ ေနတယ္ ဆိုတာကို မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုေနတယ္။ အေရးပါဆံုး ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ သူမရဲ႕ ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ မဟတၱမဂႏၵီ တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူမကိုယ္တိုင္ သူတို႔ရဲ႕ သမိုင္းအေပၚ ေလ့လာျခင္းမွာ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ သူမရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဘ၀မွာလည္း ယင္း ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးရဲ႕ အေရးပါတဲ့ သေဘာထားနဲ႔ မူ၀ါဒေတြကို တသားတည္းက်ေအာင္ က်င့္သံုးေနပါတယ္။
သူမႏွစ္ႏွစ္သမီးအရြယ္ ၁၉၄၇ မွာကတည္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရလို႔ သူမဟာ သူ႔ကို တိုက္႐ိုက္မမွတ္မိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ သူမမိသားစုနဲ႔ ဗမာျပည္သူေတြၾကားမွာပါ ေလးစား ထိုက္ျခင္းဟာ သူမအေပၚ ခိုင္ခိုင္မာမာ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနပါသည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရာ လစဥ္တိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ သူမရဲ႕ အေမဟာ သူ႔ဖခင္အတြက္ သူတို႔အိမ္မွာ အမွတ္တရပြဲေတြ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
သူမရဲ႕ “ဗမာ့ေအာင္ဆန္း” (Aung San of Burma) စာအုပ္ေလးဟာ သူမအေဖရဲ႕ “ဗမာျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ ေဖာ္ျပခ်င္လို႔ ႀကိဳးစားခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သူမ အေဖ ၁၉၄၀ ကေန ၁၉၄၁ ကာလ ဂ်ပန္စစ္တပ္ေတြနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ထပ္ေလာင္းေလ့လာႏိုင္ဖို႔ သူမဟာ ဂ်ပန္ျပည္မွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့သလို ဂ်ပန္စာကိုလည္း သင္ယူခဲ့တယ္။
သူမရဲ႕ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ပညာတတ္ဘ၀အသြင္အျပင္မ်ား (Burma and India: Some Aspects of Intellectual Life under Colonialism) သုေတသနစာတမ္းဟာ မဟတၱမဂႏၵီနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ရဲ႕ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြမွာ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ အေၾကာင္းကို ေလ့လာျပသထားတာျဖစ္တယ္။ သူမရဲ႕ “ဗိုလ္ အဓိပၸာယ္ အစစ္အမွန္” (The True Meaning of “Boh”) အက္ေဆးမွာဆိုရင္ သူမအေဖအေပၚ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း အဓိပၸာယ္ဖြဲ႕ဆို ျပထားတာ ေတြ႕ရတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူမရဲ႕ မဟတၱမဂႏၵီအေပၚ ေလ့လာျခင္းကို သူမ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ ကတည္းက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၀ မွာ သူမရဲ႕ မိခင္ႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ အိႏိၵယဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီး အေနနဲ႔ ခန္႔အပ္ခံရေတာ့ သူမအေမနဲ႔အတူ အိႏိၵယကို သြားခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သမိုင္း ကို အထက္တန္း ေက်ာင္းသူဘ၀ကတည္းက ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ ဂ်၀ါလဟာ ေန႐ူးရဲ႕ ေျမး အႏီၵယာဂႏၵီ ရဲ႕သား ရာဂ်စ္ဂႏၵီ (Rajiv Gandhi) တုိ႔လို ထင္ရွားတဲ့လူငယ္နဲ႔အတူ ေက်ာင္းတက္ခဲ့တာပါ။ ရာဂ်စ္ဂႏၵီဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေတာင္ျဖင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက သူမဟာ မဟတၱမဂႏၵီရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကုိ ဖတ္ခဲ့ၿပီး အၾကမ္းမဖက္နည္း (non-violence) ကို နက္နက္နဲနဲ ယံုၾကည္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီယံုၾကည္ခ်က္ဟာ သူမကို သူ႔ဖခင္ လုပ္ႀကံခံရတဲ့ ကေလးဘ၀ကတည္းက ကိန္းေအာင္းခဲ့တာပါ။
သူမရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္မႈအေပၚ လက္ေတြ႕ပိုင္းနဲ႔ အသိစိတ္ပိုင္းအရ စြဲလန္းမႈေတြဟာ သူမရဲ႕ စိတ္၀ိညာဥ္ထဲ မွာ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္းအျဖစ္ တြယ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူမ သက္၀င္ယံုၾကည္ တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ (Buddhism) ဘာသာဟာလည္း ကမာၻေပၚမွာ အၾကမ္မဖက္မႈရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ရင္းျမစ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
သူမေရးတဲ့ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းက ကင္းေ၀ျခင္း (Freedom From Fear) စာအုပ္ထဲက ေဆာင္းပါးတစ္ခုအတြက္ Philip Kreager က ေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ဂႏၵီရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈရွိမႈ အေပၚ ခိုင္မာတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ကို ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူက “သူမ ခ်မွတ္ က်င့္သံုးေနတဲ့ မူ၀ါဒေတြဟာ သူမရဲ႕ ဂႏၵီႀကီးရဲ႕ အေတြးအေခၚႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ အာဏာဖီဆန္ေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Civil Disobedience) မ်ား အေပၚ ေလ့လာမႈမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု ဆုိသည္။
၁၉၈၉ ၾသဂုတ္လတြင္ ကမာၻေက်ာ္ လန္ဒန္တိုင္း(စ္) London Times သတင္းႀကီးက သူမကို “ဗမာျပည္ရဲ႕ ဂႏၵီႀကီး” (Burma’s Gandhi) အျဖစ္ တင္စားခဲ့သည္။
ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဂႏၵီႀကီးရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ ခံခဲ့ရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေလ့လာခဲ့သည္။ ယင္း ထင္ျမင္ခ်က္ကို သူမရဲ႕ အေရးအသားမ်ားႏွင့္ စာတမ္း မ်ားက အခိုင္အမာ ေထာက္ခံ ေနသည္။ သူမရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး သီအိုရီႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ကို ဆန္းစစ္ေလ့လာဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ ကၽြႏု္ပ္၏ ဂႏၵီ၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဂႏၵီ၀ါဒကို လက္ခံက်င့္သံုးသူမ်ား က ဂႏၵီႀကီး၏ မူ၀ါဒမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းထဲ မည္သို႔သြတ္သြင္းေကာင္းကို ေလ့လာျခင္း အပိုင္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္၀ိညာဥ္ျပဳျခင္း (Spiritualize the political) ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းမွ ပါ၀င္ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သူမရဲ႕ ဖခင္က သူမအေပၚ ႀကီးႀကီးမားမား သက္ေရာက္မႈ ရွိေနသည္ကို ေတြ႕ရေသာ အခါ အံ့အားသင့္ခဲ့ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သည့္အျပင္ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ျခားနားမႈကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ယံုၾကည္ေသာ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒီ တစ္ဦးျဖစ္သည္။
ဂႏၵီႀကီးက “ကၽြႏု္ပ္၏ အျမင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအသြင္ ေဆာင္ေသာ္လည္း ၎တို႔၏ ဇစ္ျမစ္မွာ စိတ္၀ိညာဥ္ျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္၏ ႏုိင္ငံေရးသည္ ကိုယ္က်င့္တရား (Morality) ၊ စိတ္၀ိညာဥ္ (Spirituality) ၊ ဘာသာေရး (religion) တုိ႔မွ ခြဲထြက္ျခင္းမရွိသည္ကို လူေတြ သိေလာက္ပါတယ္” ဟု ဆုိခဲ့ဖူးသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း “ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ေလာကီသိပၸံပညာရပ္ (a secular science) ျဖစ္သည္ဟု ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာခဲ့ ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။
ဒီႏွစ္ဦး (ဂႏၵီႀကီးႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) ရဲ႕ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးၾကား ဆက္ဆံေရးတြင္ သိသာ ျခားနားတဲ့ တူညီတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိပါသလား။ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ဖူးသမွ် ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အျမင္ေတြအရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ဂႏၵီႀကီးၾကား ယွဥ္ၿပီး ေဆြးေႏြး ထားတာ မေတြ႕ဖူးပါ။ သုိ႔ေသာ္ သူမရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြ အရေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စ႐ိုက္ လကၡဏာ နဲ႔ မူ၀ါဒေတြဟာ ေယဘုယ်ထင္ျမင္ခ်က္ေတြထက္ ပိုပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု တူညီေနတာ ေတြကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။
ဒီေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးၾကား အဓိက ျခားနားခ်က္ကို တင္ျပၿပီးေနာက္ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးၾကား အေရးပါတဲ့ ကိုက္ညီမႈမ်ား (correspondences) ႏွင့္ ယင္းကိုက္ညီမႈမ်ားဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသီအိုရီနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚ အလြန္အမင္း လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနသည့္ အေၾကာင္းကို တင္ျပပါမယ္။
ဂႏၵီႀကီးနဲ႔ ေအာင္ဆန္းၾကား အဓိက ျခားနားေနတဲ့ နယ္ပယ္ႀကီး သံုးခု ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) ႏိုင္ငံေရး ဒႆန (political philosophy)
(၂) သူတို႔ေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္ (their homeland)
(၃) သူတို႔ေမြးဖြားရာ ေခတ္ႏွင့္ အသက္ရွင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခား
(၁) ႏိုင္ငံေရး ဒႆန (political philosophy)
မဟတၱမ ဂႏၵီနဲ႔ ေအာင္ဆန္း၏ အဓိက ျခားနားခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဒႆနပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဂႏၵီက သိစိတ္ (conscious) ကို ယံုၾကည္ၿပီး သစၥာတရားနဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ (Truth and love) ဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္ လူရဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို ေပ်ာ္၀င္ေစမယ္လို႔ တထစ္ခ် ယံုၾကည္ပါတယ္။ သူဟာ သူ႔ရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ သီအိုရီနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြကို သစၥဂရဟ (Satyagrahis) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ယင္းအဓိပၸာယ္ဟာ သစၥာတန္ခိုး (Divine Truth) နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။
သစၥဂရဟ (Satyagrahis) ၀ါဒီမ်ားဟာ ဘုရားသခင္ (God) နဲ႔ ဆံုစည္းေပးမယ့္ သစၥာတရားနဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ (Truth and Love) ကို ဘ၀ရဲ႕ အႏၲိမပန္းတိုင္အျဖစ္ ေသတပန္ သက္တဆံုး လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ အျခားျဖစ္စဥ္ တစ္ခုကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ဘဲ လူမႈဘ၀ ေျပာင္းလဲေရး (nonviolent social change) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘဂ၀ဂီတ (Bhagavagita) ကိုဖတ္ၿပီး ဂႏၵီႀကီးက စစ္မွန္တဲ့ သစၥဂရဟ (Satyagrahis) ဟာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ရဲ႕ ျဖစ္ထြန္းမႈ (The Fruits of Action) ကို ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ဘဲ ေနာက္ဆံုးရလာဒ္ (The end result) ကိုသာ ၾကည့္ရမည္ဟု ယံုၾကည္သည္။ သုိ႔ေသာ္ သန္႔ရွင္းစစ္မွန္တဲ့ နည္းလမ္းေတာ့ ရွိရမည္ဟု ဆိုသည္။ မွန္ကန္တဲ့ နည္းလမ္းဟာ ေကာင္းက်ဳိးေတြနဲ႔ အဆံုးသတ္မွာျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုအဆံုးသတ္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ ဘုရားသခင္သာလွ်င္ သိႏိုင္သည္။
ေအာင္ဆန္းကေတာ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ျခင္း (armed Struggle) သည္သာ ဗမာ့အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ မွန္ကန္ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ခဲ့သည္။ ေအာင္ဆန္းဟာ တိုက္ခိုက္ ခဲ့တယ္။ ေကာင္းေကာင္း တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ပထမ ဗမာျပည္ကေန အဂၤလိပ္ကို ေမာင္းထုတ္ဖုိ႔ ဂ်ပန္ေတြနဲ႔အတူ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ ဂ်ပန္ဟာ အဂၤလိပ္ထက္ပိုၿပီး ဖိႏွိပ္သူေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ျပန္တိုက္ထုတ္ခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔ပန္းတိုင္ကေတာ့ ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ညီညြတ္ေရးပါပဲ။ ဒီအတြက္ သူမည္သည့္ နည္းမဆို သံုးမည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေနာက္ သူဟာ ႏိုင္ငံေရးသမားတျဖစ္လဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘ၀ကို တံု႔တံု႔ဆိုင္းဆိုင္နဲ႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အေနနဲ႔ ဗမာျပည္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန လြတ္လပ္ေရးရမည္လုိ႔ ယံုၾကည္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ဇန္န၀ါရီလတြင္ လန္ဒန္၌ ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ကဲလ္မြန္႔ အက္တလီ (Clement Attlee) နဲ႔ေတြ႕ရန္ သြားရာ အိႏိၵယ၌ ေအာင္ဆန္းကို ေမးခြန္းထုတ္ၾကသည္။
“ရန္ကုန္က မထြက္ခြာခင္ သင့္ရဲ႕ ေတာင္းဆိုးခ်က္ေတြ မရရင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲရမယ္လုိိ႔ သင္က ေဖာ္ျပခဲ့တယ္ေနာ္။ အၾကမ္းဖက္နည္းလား၊ အၾကမ္းမဖက္နည္းလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးလား ဆိုတာ ေတြးဆ” လို႔ေမးပါတယ္။
ထိုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ နည္းလမ္းမေရြးပါဘူး” (We have no inhibitions of any kind) ဟု ျပန္ေျဖခဲ့သည္။
အမွန္မွာေတာ့ လန္ဒန္ေဆြးေႏြးပြဲဟာ လြတ္လပ္ေရးကို ဦးမတည္လွ်င္ စစ္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္စရာ ရွိတာမ်ားကို ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ပိုလိုလားခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္းဟာ အေျခအေနကိုမူတည္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္မႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းမႈ ေတြကို လုပ္ခဲ့တယ္။
(၂) သူတို႔ေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္ (their homeland)
“ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ဗမာျပည္နဲ႔ အိႏိၵယျပည္ရွိ ပညာတတ္ဘ၀” စာတမ္းတြင္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ Philip Woodreeffs ေျပာခဲ့သည့္ “ဗမာသည္ အိႏိၵယႏွင့္ အရင္းမူလကိုက ကြဲျပားျပားနားသည္။ radically different from India ကိုကိုးကားျပထားသည္။ အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားတြင္ တူညီမႈ ရွိေနတတ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိုင္းတစ္ပါး လႊမ္းမိုးမႈကို ဘယ္ေသာအခါမွ သည္းခံခဲ့သည္မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္သာ အိႏိၵယသားမ်ား သည္ အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ေပါင္းစပ္ရာတြင္ ဗမာမ်ားထက္ ဖန္တီးမႈနည္းလမ္းမ်ား အေတာ္ေရွ႕ေရာက္ေနျခင္း လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ သာတူညီမွ်ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ပညာရပ္စနစ္ (egalitarian Buddhist education) ေၾကာင့္လည္း ဗမာမ်ားသည္ အိႏိၵယထက္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ အဆင့္အတန္းခြဲျခားေသာ စနစ္ကို လက္ခံႏွစ္သက္ဖုိ႔ မလြယ္ေၾကာင္းကို ေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေထာက္ျပထားသည္။
ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားဟာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ ကိုယ့္မင္းကုိယ္ခ်င္းနဲ႔ ေနခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ဗမာတို႔သည္ စစ္ေအာင္ႏိုင္ျခင္းျဖင့္ သူတို႔ရဲ႕ နယ္ေျမအင္ပါယာကို ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ စည္းလံုးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အိႏိၵယသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ၎တို႔၏ စစ္ေရးအခန္း သည္ ဦးေဆာင္ရာ အခန္းက မပါ၀င္ခဲ့ဖူးေပ။
ထို႔ျပင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးတြင္ မတူကြဲျပားေသာ ဘာသာေရးအယူ၀ါဒမ်ားေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတြ ရွိေသာ္လည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံရွိ ဟိႏၵဴ-မြတ္စလင္ ျပႆနာသည္ ဗမာျပည္ႀကံဳေနရေသာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားထက္ ပို၍ ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကိုပါ ထိခိုက္ေစသည္။ ဗမာျပည္တြင္ လူဦးေရ၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္သည္။
အိႏိၵယတြင္ ဟိႏၵဴ-မြန္စလင္ အဓိက႐ုဏ္း (Hindu-Muslim riots) အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေနရာသစ္ရွာျခင္း (Massive Relocations) ႏွင့္ မ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ျခင္း (Genocide) ကဲ့သုိ႔ေသာ ျဖစ္ရပ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ဗမာျပည္တြင္ အလားတူအျဖစ္မ်ဳိး မရွိေပ။ သုိ႔ေသာ္ လြတ္လပ္ေသာ ဗမာျပည္တြင္ ဗမာလူမ်ိဳးမဟုတ္သူမ်ား (Non-Burmese) အေရးအတြက္ စိုးရိမ္ရေသာ အခက္အခဲမ်ား ရွိေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။
သူတို႔ရဲ႕ အသီးသီးေသာ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အရင္မူလကြဲျပားျခားနားေသာ တိုင္းျပည္အေနအထားမ်ားေၾကာင့္ မဟတၱမ ဂႏၵီႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔သည္လည္း ကြဲဲျပားျခားနားေသာ နည္းလမ္းေတြနဲ႔အတူ ထင္ေပၚ လာၾကရသည္။ ဂႏၵီက အၾကမ္းမဖက္ေရး (Nonviolence) သည္ အိႏိၵယ၏ ထူးျခားတဲ့စ႐ိုက္လကၡဏာ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေအာင္ဆန္းက ဗမာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ဓေလ့ထံုးမ်ား (Martial traditions) ကို ထင္ဟပ္ေစခဲ့သည္။
ေခတ္ (The Age)
ဂႏၵီဟာ ဗစ္တိုရီယ ေခတ္ကာလ (Victorian Age) မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ေအာင္ဆန္းသည္ ပထမ ကမာၻစစ္ကာလအတြင္းတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ကိုလိုနီပါ၀ါႏွင့္ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ားသည္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု အလယ္စပိုင္းႏွင့္ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အေတာ္အတန္ ျခားနားမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ဂႏၵီသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေလာကီပါ၀ါကို အန္တုခဲ့ေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈေပါင္းမ်ားစြာကို ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ၿဗိတိန္အပါအ၀င္ ၎တို႔၏ ကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ သတ္သတ္လႊတ္စားျခင္း၀ါဒမ်ား (Ethical/ Religious Vegetarianism) သီအိုဆိုဖီ (Theosophy) ပ႐ိုတက္စတင့္ဂိုဏ္းသစ္မ်ား စသည္ျဖင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
ေအာင္ဆန္းႀကီးျပင္းရာ ေခတ္ကာလတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ နယ္ခ်ဲ႕၀ါဒ (Imperialism) ကို အဓိက စိန္ေခၚေနေသာ ဖတ္ဆစ္၀ါဒ (Fascism) ႏွင့္ ဆုိရွယ္လစ္၀ါ၀ (Socialism) မ်ား အားေကာင္းေနသည္။ ယင္း၀ါဒမ်ားသည္ ေလာကီလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသာျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဂႏၵီရဲ႕ (Satyagraha) သည္ လူမႈ-ႏိုင္ငံေရးမႈ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အျဖစ္ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနခ်ိန္တြင္ ေအာင္ဆန္းမွာ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ သက္တမ္း ္ (၃) ႏွစ္အရြယ္တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။
ယင္းကဲ့သုိ႔ မတူညီခ်က္မ်ားရွိေနသလို သူတို႔၏ သီအိုရီႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ တူညီေသာ အေၾကာင္းတရား ၄ မ်ဳိးလည္း ရွိေနသည္။ ယင္းအခ်က္ ၄ ခ်က္သည္ မဟတၱမဂႏၵီႏွင့္ ေအာင္ဆန္းတို႔၏ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ခိုင္ခိုင္မာမာ လႊမ္းမိုးေနသည္။ ယင္းတုိ႔မွာ
(၁) သူတို႔သည္ အေရွ႕တိုင္း မဟုတ္ေသာ ဘ၀ေနနည္း ဒႆနမ်ားကိုလည္း နားလည္ႏိုင္ခဲ့သည္။
(၂) သူတို႔သည္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ား၊ ေနာက္လိုက္မ်ား ပူးေပါင္းခ်င္လာေအာင္ႏွင့္ စံျပပုဂၢိဳလ္ႀကီး (high ideals) မ်ား အျဖစ္ တင္စားေလာက္ေအာင္ စ႐ိုက္ႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ား ရွိၾကသည္။
(၃) သူတို႔ဟာ အေရွ႕တိုင္းနဲ႔ အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚမ်ားကို သမူဟ (Synthesis) ျပဳႏိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။
(၄) သူတို႔သည္ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံမ်ားကို အလံုးစံုေသာ လြတ္လပ္ေရးကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ကြဲျပားျခားနားေသာ ျပည္သူေတြကို တေပါင္းတစည္းတည္းျဖစ္ေအာင္ ဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ရစ္ခ်က္ ဂၽြန္ဆင္ (Richard L. Johnson) ျပဳစုထားတဲ့ (Pilgrims in Quest of Truth and Perfection: Aung San Suu Kyi and her Forefathers, Mahatma Gandhi and Aung San) သုေတသန စာတမ္းေလးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ရစ္ခ်က္ ဂၽြန္ဆင္ (Richard L. Johnson) ဟာ Indiana တကၠသိုလ္က ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ပ႗ိပကၡ ေလ့လာေရး ႒ာန၏ ဒါရိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ မဟတၱမ ဂႏၵီ နဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ေရး အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊ သုေတသန ျပဳျခင္းမ်ားကို လုပ္ေနသူပါ။ သူဟာ ဥေရာပ၊ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ ျပည္တြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားႏွင့္ လႈပ္ရ်ားမႈ မ်ားကို ဆန္းသစ္ေသာ ရႈေထာင့္ကေန ခ်ဥ္းကပ္ေနသူပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေလးစားၾကည္ညိဳရေသာ မဟတၱမ ဂႏၵီ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔၏ ဘဝ ဒႆန နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ခံယူခ်က္ အေၾကာင္း တတ္ႏိုင္သမွ် ၾကိဳးစားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာျပန္ရာတြင္ လြဲေခ်ာ္မႈမ်ားရွိပါက ကၽြန္ေတာ္၏ ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား အစည္းအရံုး (Burma Refugee Organization (Malaysia) ဝက္စ္ဆိုက္မွ အပိုင္းလိုက္ေဖာ္ျပမည္ဟု သိရပါသည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ၁၉၉၁ ဇူလိုင္လမွာ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္ (Freedom of Thought) အတြက္ Sakharov ဆုကို ရရွိခဲ့ၿပီး ယင္းႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္လ္ဆု (Nobel Peace Prize) ဆုႀကီးကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၅ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ န၀တဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြ၊ စီးပြားေရးဖိအားေတြနဲ႔ ယိုင္နဲ႔ေနတဲ့ စီးပြားေရးကို တိုးတက္ေစလိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကေန လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဗမာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီ မက်င့္သံုးခိုင္းမခ်င္း ဗမာ့စီးပြားေရးကို မေထာက္ပံ့ၾကပါနဲ႔ လို႔ ကမာၻ႔ ေခါင္းေဆာင္အမ်ားကို တိုက္တြန္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမကို လႊတ္ေပးေပမယ့္ သူတို႔ ေမွ်ာ္မွန္း သေလာက္ အက်ဳိးတရား မရခဲ့လုိ႔ သူမကို ၁၉၉၆ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ဖမ္းဆီး ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ၁၉၉၈ မွာေတာ့ သူမဟာ ကမာၻ႔ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား (The World’s most famous political prisoner) တစ္ဦး ျဖစ္ေနပါၿပီ။
တိဘက္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလိုင္းလားမားက “ဗမာျပည္သူေတြရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အရာကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ တက္ၾကြထက္သန္တဲ့ ဦးေဆာင္မႈပါပဲ။ သူမရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ထားတဲ့ မတုန္လႈပ္ေသာ ခံႏိုင္ရည္နဲ႔ သူမဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရွာေဖြဖို႔ အားေပးေနပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ မတရား ဖိႏွိပ္ထားတဲ့ လတ္တေလာ ပတ္၀န္းက်င္ကေန လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ လြတ္လပ္ခြင့္၊ အမွန္တရားႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးရဲ႕ အင္အားစုမ်ားအတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းလမ္းကို ရွာေဖြဖုိ႔လည္း အားေပးေနပါတယ္။ ဒလိုင္းလားမားရဲ႕ အျမင္ကို အမ်ားစုကလည္း သေဘာတူၾကပါတယ္။
မိသားစုေရးနဲ႔ ေအာ့စဖို႔ဒ္ (Oxford) တကၠသိုလ္မွာ ပညာေရးကိုသာ အာ႐ံုစိုက္ေနခဲ့တဲ့ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာပင္ ဗမာ့ဒီမိုကေရစီ ျပန္လည္ ရွင္သန္ေရး အတြက္ သူမဘ၀ကို အသြင္ေျပာင္းႏိုင္ခဲ့တာ ဘယ္လိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ပါသလဲ။
ဗမာ့အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီးျဖစ္ျခင္းဟာ ႏိုင္ငံတြင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာစင္ျမင့္မွာ ဂုဏ္ရည္တင့္စြာ ေပၚလြင္ႏုိင္ဖုိ႔ အေျခအေနတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“ဗမာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ကၽြန္မဟာ ကၽြန္မအေဖလို ေက်းဇူးမဆပ္ရေသးဘူးဆိုတာ ကၽြန္မ၀န္ခံပါတယ္။ ကၽြန္မအေဖ့ ေၾကာင့္လည္း ဒီႏိုင္ငံေရးကို လုပ္ေနတာပါ။ ဗမာျပည္သူေတြ က ကၽြန္မကို ေဖေဖရဲ႕သမီးလို႔ ျမင္ၾကလို႔ ကၽြန္မအတိုင္းမသိ ၀မ္းသာပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ တစ္ခုတည္း ေသာ အေလးထားခ်က္ကေတာ့ သူရဲ႕ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) ႀကီးျမတ္မႈကို သက္ေသျပဖို႔ပါပဲ” လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူမဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီးျဖစ္တာေၾကာင့္လည္း ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြ မွာ ဦးေဆာင္သူ အျဖစ္ ဆက္လက္ပါ၀င္လို႔ မရႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူမဟာ ႀကီးမားတဲ့ ပါရမီေတြ ေဆာင္ၾကဥ္းေနတယ္ ဆိုတာ အခ်ိန္က သက္ေသျပေနပါတယ္။ သူမဟာ သူမေရွ႕က ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ဆီက ေလ့လာ ေနတယ္ ဆိုတာကို မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုေနတယ္။ အေရးပါဆံုး ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ သူမရဲ႕ ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ မဟတၱမဂႏၵီ တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူမကိုယ္တိုင္ သူတို႔ရဲ႕ သမိုင္းအေပၚ ေလ့လာျခင္းမွာ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ သူမရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဘ၀မွာလည္း ယင္း ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးရဲ႕ အေရးပါတဲ့ သေဘာထားနဲ႔ မူ၀ါဒေတြကို တသားတည္းက်ေအာင္ က်င့္သံုးေနပါတယ္။
သူမႏွစ္ႏွစ္သမီးအရြယ္ ၁၉၄၇ မွာကတည္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရလို႔ သူမဟာ သူ႔ကို တိုက္႐ိုက္မမွတ္မိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ သူမမိသားစုနဲ႔ ဗမာျပည္သူေတြၾကားမွာပါ ေလးစား ထိုက္ျခင္းဟာ သူမအေပၚ ခိုင္ခိုင္မာမာ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနပါသည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရာ လစဥ္တိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ သူမရဲ႕ အေမဟာ သူ႔ဖခင္အတြက္ သူတို႔အိမ္မွာ အမွတ္တရပြဲေတြ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
သူမရဲ႕ “ဗမာ့ေအာင္ဆန္း” (Aung San of Burma) စာအုပ္ေလးဟာ သူမအေဖရဲ႕ “ဗမာျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ ေဖာ္ျပခ်င္လို႔ ႀကိဳးစားခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သူမ အေဖ ၁၉၄၀ ကေန ၁၉၄၁ ကာလ ဂ်ပန္စစ္တပ္ေတြနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ထပ္ေလာင္းေလ့လာႏိုင္ဖို႔ သူမဟာ ဂ်ပန္ျပည္မွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့သလို ဂ်ပန္စာကိုလည္း သင္ယူခဲ့တယ္။
သူမရဲ႕ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ပညာတတ္ဘ၀အသြင္အျပင္မ်ား (Burma and India: Some Aspects of Intellectual Life under Colonialism) သုေတသနစာတမ္းဟာ မဟတၱမဂႏၵီနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ရဲ႕ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြမွာ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ အေၾကာင္းကို ေလ့လာျပသထားတာျဖစ္တယ္။ သူမရဲ႕ “ဗိုလ္ အဓိပၸာယ္ အစစ္အမွန္” (The True Meaning of “Boh”) အက္ေဆးမွာဆိုရင္ သူမအေဖအေပၚ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း အဓိပၸာယ္ဖြဲ႕ဆို ျပထားတာ ေတြ႕ရတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူမရဲ႕ မဟတၱမဂႏၵီအေပၚ ေလ့လာျခင္းကို သူမ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ ကတည္းက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၀ မွာ သူမရဲ႕ မိခင္ႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ အိႏိၵယဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီး အေနနဲ႔ ခန္႔အပ္ခံရေတာ့ သူမအေမနဲ႔အတူ အိႏိၵယကို သြားခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သမိုင္း ကို အထက္တန္း ေက်ာင္းသူဘ၀ကတည္းက ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ ဂ်၀ါလဟာ ေန႐ူးရဲ႕ ေျမး အႏီၵယာဂႏၵီ ရဲ႕သား ရာဂ်စ္ဂႏၵီ (Rajiv Gandhi) တုိ႔လို ထင္ရွားတဲ့လူငယ္နဲ႔အတူ ေက်ာင္းတက္ခဲ့တာပါ။ ရာဂ်စ္ဂႏၵီဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေတာင္ျဖင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက သူမဟာ မဟတၱမဂႏၵီရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကုိ ဖတ္ခဲ့ၿပီး အၾကမ္းမဖက္နည္း (non-violence) ကို နက္နက္နဲနဲ ယံုၾကည္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီယံုၾကည္ခ်က္ဟာ သူမကို သူ႔ဖခင္ လုပ္ႀကံခံရတဲ့ ကေလးဘ၀ကတည္းက ကိန္းေအာင္းခဲ့တာပါ။
သူမရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္မႈအေပၚ လက္ေတြ႕ပိုင္းနဲ႔ အသိစိတ္ပိုင္းအရ စြဲလန္းမႈေတြဟာ သူမရဲ႕ စိတ္၀ိညာဥ္ထဲ မွာ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္းအျဖစ္ တြယ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူမ သက္၀င္ယံုၾကည္ တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ (Buddhism) ဘာသာဟာလည္း ကမာၻေပၚမွာ အၾကမ္မဖက္မႈရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ရင္းျမစ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
သူမေရးတဲ့ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းက ကင္းေ၀ျခင္း (Freedom From Fear) စာအုပ္ထဲက ေဆာင္းပါးတစ္ခုအတြက္ Philip Kreager က ေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ဂႏၵီရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈရွိမႈ အေပၚ ခိုင္မာတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ကို ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူက “သူမ ခ်မွတ္ က်င့္သံုးေနတဲ့ မူ၀ါဒေတြဟာ သူမရဲ႕ ဂႏၵီႀကီးရဲ႕ အေတြးအေခၚႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ အာဏာဖီဆန္ေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Civil Disobedience) မ်ား အေပၚ ေလ့လာမႈမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု ဆုိသည္။
၁၉၈၉ ၾသဂုတ္လတြင္ ကမာၻေက်ာ္ လန္ဒန္တိုင္း(စ္) London Times သတင္းႀကီးက သူမကို “ဗမာျပည္ရဲ႕ ဂႏၵီႀကီး” (Burma’s Gandhi) အျဖစ္ တင္စားခဲ့သည္။
ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဂႏၵီႀကီးရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ ခံခဲ့ရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေလ့လာခဲ့သည္။ ယင္း ထင္ျမင္ခ်က္ကို သူမရဲ႕ အေရးအသားမ်ားႏွင့္ စာတမ္း မ်ားက အခိုင္အမာ ေထာက္ခံ ေနသည္။ သူမရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး သီအိုရီႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ကို ဆန္းစစ္ေလ့လာဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ ကၽြႏု္ပ္၏ ဂႏၵီ၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဂႏၵီ၀ါဒကို လက္ခံက်င့္သံုးသူမ်ား က ဂႏၵီႀကီး၏ မူ၀ါဒမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းထဲ မည္သို႔သြတ္သြင္းေကာင္းကို ေလ့လာျခင္း အပိုင္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္၀ိညာဥ္ျပဳျခင္း (Spiritualize the political) ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းမွ ပါ၀င္ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သူမရဲ႕ ဖခင္က သူမအေပၚ ႀကီးႀကီးမားမား သက္ေရာက္မႈ ရွိေနသည္ကို ေတြ႕ရေသာ အခါ အံ့အားသင့္ခဲ့ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သည့္အျပင္ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ျခားနားမႈကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ယံုၾကည္ေသာ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒီ တစ္ဦးျဖစ္သည္။
ဂႏၵီႀကီးက “ကၽြႏု္ပ္၏ အျမင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအသြင္ ေဆာင္ေသာ္လည္း ၎တို႔၏ ဇစ္ျမစ္မွာ စိတ္၀ိညာဥ္ျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္၏ ႏုိင္ငံေရးသည္ ကိုယ္က်င့္တရား (Morality) ၊ စိတ္၀ိညာဥ္ (Spirituality) ၊ ဘာသာေရး (religion) တုိ႔မွ ခြဲထြက္ျခင္းမရွိသည္ကို လူေတြ သိေလာက္ပါတယ္” ဟု ဆုိခဲ့ဖူးသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း “ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ေလာကီသိပၸံပညာရပ္ (a secular science) ျဖစ္သည္ဟု ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာခဲ့ ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။
ဒီႏွစ္ဦး (ဂႏၵီႀကီးႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) ရဲ႕ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးၾကား ဆက္ဆံေရးတြင္ သိသာ ျခားနားတဲ့ တူညီတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိပါသလား။ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ဖူးသမွ် ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အျမင္ေတြအရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ဂႏၵီႀကီးၾကား ယွဥ္ၿပီး ေဆြးေႏြး ထားတာ မေတြ႕ဖူးပါ။ သုိ႔ေသာ္ သူမရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြ အရေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စ႐ိုက္ လကၡဏာ နဲ႔ မူ၀ါဒေတြဟာ ေယဘုယ်ထင္ျမင္ခ်က္ေတြထက္ ပိုပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု တူညီေနတာ ေတြကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။
ဒီေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးၾကား အဓိက ျခားနားခ်က္ကို တင္ျပၿပီးေနာက္ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးၾကား အေရးပါတဲ့ ကိုက္ညီမႈမ်ား (correspondences) ႏွင့္ ယင္းကိုက္ညီမႈမ်ားဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသီအိုရီနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚ အလြန္အမင္း လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနသည့္ အေၾကာင္းကို တင္ျပပါမယ္။
ဂႏၵီႀကီးနဲ႔ ေအာင္ဆန္းၾကား အဓိက ျခားနားေနတဲ့ နယ္ပယ္ႀကီး သံုးခု ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) ႏိုင္ငံေရး ဒႆန (political philosophy)
(၂) သူတို႔ေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္ (their homeland)
(၃) သူတို႔ေမြးဖြားရာ ေခတ္ႏွင့္ အသက္ရွင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခား
(၁) ႏိုင္ငံေရး ဒႆန (political philosophy)
မဟတၱမ ဂႏၵီနဲ႔ ေအာင္ဆန္း၏ အဓိက ျခားနားခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဒႆနပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဂႏၵီက သိစိတ္ (conscious) ကို ယံုၾကည္ၿပီး သစၥာတရားနဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ (Truth and love) ဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္ လူရဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို ေပ်ာ္၀င္ေစမယ္လို႔ တထစ္ခ် ယံုၾကည္ပါတယ္။ သူဟာ သူ႔ရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ သီအိုရီနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြကို သစၥဂရဟ (Satyagrahis) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ယင္းအဓိပၸာယ္ဟာ သစၥာတန္ခိုး (Divine Truth) နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။
သစၥဂရဟ (Satyagrahis) ၀ါဒီမ်ားဟာ ဘုရားသခင္ (God) နဲ႔ ဆံုစည္းေပးမယ့္ သစၥာတရားနဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ (Truth and Love) ကို ဘ၀ရဲ႕ အႏၲိမပန္းတိုင္အျဖစ္ ေသတပန္ သက္တဆံုး လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ အျခားျဖစ္စဥ္ တစ္ခုကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ဘဲ လူမႈဘ၀ ေျပာင္းလဲေရး (nonviolent social change) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘဂ၀ဂီတ (Bhagavagita) ကိုဖတ္ၿပီး ဂႏၵီႀကီးက စစ္မွန္တဲ့ သစၥဂရဟ (Satyagrahis) ဟာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ရဲ႕ ျဖစ္ထြန္းမႈ (The Fruits of Action) ကို ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ဘဲ ေနာက္ဆံုးရလာဒ္ (The end result) ကိုသာ ၾကည့္ရမည္ဟု ယံုၾကည္သည္။ သုိ႔ေသာ္ သန္႔ရွင္းစစ္မွန္တဲ့ နည္းလမ္းေတာ့ ရွိရမည္ဟု ဆိုသည္။ မွန္ကန္တဲ့ နည္းလမ္းဟာ ေကာင္းက်ဳိးေတြနဲ႔ အဆံုးသတ္မွာျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုအဆံုးသတ္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ ဘုရားသခင္သာလွ်င္ သိႏိုင္သည္။
ေအာင္ဆန္းကေတာ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ျခင္း (armed Struggle) သည္သာ ဗမာ့အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ မွန္ကန္ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ခဲ့သည္။ ေအာင္ဆန္းဟာ တိုက္ခိုက္ ခဲ့တယ္။ ေကာင္းေကာင္း တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ပထမ ဗမာျပည္ကေန အဂၤလိပ္ကို ေမာင္းထုတ္ဖုိ႔ ဂ်ပန္ေတြနဲ႔အတူ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ ဂ်ပန္ဟာ အဂၤလိပ္ထက္ပိုၿပီး ဖိႏွိပ္သူေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ျပန္တိုက္ထုတ္ခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔ပန္းတိုင္ကေတာ့ ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ညီညြတ္ေရးပါပဲ။ ဒီအတြက္ သူမည္သည့္ နည္းမဆို သံုးမည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေနာက္ သူဟာ ႏိုင္ငံေရးသမားတျဖစ္လဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘ၀ကို တံု႔တံု႔ဆိုင္းဆိုင္နဲ႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အေနနဲ႔ ဗမာျပည္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန လြတ္လပ္ေရးရမည္လုိ႔ ယံုၾကည္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ဇန္န၀ါရီလတြင္ လန္ဒန္၌ ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ကဲလ္မြန္႔ အက္တလီ (Clement Attlee) နဲ႔ေတြ႕ရန္ သြားရာ အိႏိၵယ၌ ေအာင္ဆန္းကို ေမးခြန္းထုတ္ၾကသည္။
“ရန္ကုန္က မထြက္ခြာခင္ သင့္ရဲ႕ ေတာင္းဆိုးခ်က္ေတြ မရရင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲရမယ္လုိိ႔ သင္က ေဖာ္ျပခဲ့တယ္ေနာ္။ အၾကမ္းဖက္နည္းလား၊ အၾကမ္းမဖက္နည္းလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးလား ဆိုတာ ေတြးဆ” လို႔ေမးပါတယ္။
ထိုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ နည္းလမ္းမေရြးပါဘူး” (We have no inhibitions of any kind) ဟု ျပန္ေျဖခဲ့သည္။
အမွန္မွာေတာ့ လန္ဒန္ေဆြးေႏြးပြဲဟာ လြတ္လပ္ေရးကို ဦးမတည္လွ်င္ စစ္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္စရာ ရွိတာမ်ားကို ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ပိုလိုလားခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္းဟာ အေျခအေနကိုမူတည္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္မႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းမႈ ေတြကို လုပ္ခဲ့တယ္။
(၂) သူတို႔ေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္ (their homeland)
“ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ဗမာျပည္နဲ႔ အိႏိၵယျပည္ရွိ ပညာတတ္ဘ၀” စာတမ္းတြင္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ Philip Woodreeffs ေျပာခဲ့သည့္ “ဗမာသည္ အိႏိၵယႏွင့္ အရင္းမူလကိုက ကြဲျပားျပားနားသည္။ radically different from India ကိုကိုးကားျပထားသည္။ အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားတြင္ တူညီမႈ ရွိေနတတ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိုင္းတစ္ပါး လႊမ္းမိုးမႈကို ဘယ္ေသာအခါမွ သည္းခံခဲ့သည္မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္သာ အိႏိၵယသားမ်ား သည္ အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ေပါင္းစပ္ရာတြင္ ဗမာမ်ားထက္ ဖန္တီးမႈနည္းလမ္းမ်ား အေတာ္ေရွ႕ေရာက္ေနျခင္း လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ သာတူညီမွ်ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ပညာရပ္စနစ္ (egalitarian Buddhist education) ေၾကာင့္လည္း ဗမာမ်ားသည္ အိႏိၵယထက္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ အဆင့္အတန္းခြဲျခားေသာ စနစ္ကို လက္ခံႏွစ္သက္ဖုိ႔ မလြယ္ေၾကာင္းကို ေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေထာက္ျပထားသည္။
ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားဟာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ ကိုယ့္မင္းကုိယ္ခ်င္းနဲ႔ ေနခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ဗမာတို႔သည္ စစ္ေအာင္ႏိုင္ျခင္းျဖင့္ သူတို႔ရဲ႕ နယ္ေျမအင္ပါယာကို ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ စည္းလံုးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အိႏိၵယသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ၎တို႔၏ စစ္ေရးအခန္း သည္ ဦးေဆာင္ရာ အခန္းက မပါ၀င္ခဲ့ဖူးေပ။
ထို႔ျပင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးတြင္ မတူကြဲျပားေသာ ဘာသာေရးအယူ၀ါဒမ်ားေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတြ ရွိေသာ္လည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံရွိ ဟိႏၵဴ-မြတ္စလင္ ျပႆနာသည္ ဗမာျပည္ႀကံဳေနရေသာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားထက္ ပို၍ ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကိုပါ ထိခိုက္ေစသည္။ ဗမာျပည္တြင္ လူဦးေရ၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္သည္။
အိႏိၵယတြင္ ဟိႏၵဴ-မြန္စလင္ အဓိက႐ုဏ္း (Hindu-Muslim riots) အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေနရာသစ္ရွာျခင္း (Massive Relocations) ႏွင့္ မ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ျခင္း (Genocide) ကဲ့သုိ႔ေသာ ျဖစ္ရပ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ဗမာျပည္တြင္ အလားတူအျဖစ္မ်ဳိး မရွိေပ။ သုိ႔ေသာ္ လြတ္လပ္ေသာ ဗမာျပည္တြင္ ဗမာလူမ်ိဳးမဟုတ္သူမ်ား (Non-Burmese) အေရးအတြက္ စိုးရိမ္ရေသာ အခက္အခဲမ်ား ရွိေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။
သူတို႔ရဲ႕ အသီးသီးေသာ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အရင္မူလကြဲျပားျခားနားေသာ တိုင္းျပည္အေနအထားမ်ားေၾကာင့္ မဟတၱမ ဂႏၵီႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔သည္လည္း ကြဲဲျပားျခားနားေသာ နည္းလမ္းေတြနဲ႔အတူ ထင္ေပၚ လာၾကရသည္။ ဂႏၵီက အၾကမ္းမဖက္ေရး (Nonviolence) သည္ အိႏိၵယ၏ ထူးျခားတဲ့စ႐ိုက္လကၡဏာ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေအာင္ဆန္းက ဗမာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ဓေလ့ထံုးမ်ား (Martial traditions) ကို ထင္ဟပ္ေစခဲ့သည္။
ေခတ္ (The Age)
ဂႏၵီဟာ ဗစ္တိုရီယ ေခတ္ကာလ (Victorian Age) မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ေအာင္ဆန္းသည္ ပထမ ကမာၻစစ္ကာလအတြင္းတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ကိုလိုနီပါ၀ါႏွင့္ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ားသည္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု အလယ္စပိုင္းႏွင့္ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အေတာ္အတန္ ျခားနားမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ဂႏၵီသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေလာကီပါ၀ါကို အန္တုခဲ့ေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈေပါင္းမ်ားစြာကို ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ၿဗိတိန္အပါအ၀င္ ၎တို႔၏ ကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ သတ္သတ္လႊတ္စားျခင္း၀ါဒမ်ား (Ethical/ Religious Vegetarianism) သီအိုဆိုဖီ (Theosophy) ပ႐ိုတက္စတင့္ဂိုဏ္းသစ္မ်ား စသည္ျဖင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
ေအာင္ဆန္းႀကီးျပင္းရာ ေခတ္ကာလတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ နယ္ခ်ဲ႕၀ါဒ (Imperialism) ကို အဓိက စိန္ေခၚေနေသာ ဖတ္ဆစ္၀ါဒ (Fascism) ႏွင့္ ဆုိရွယ္လစ္၀ါ၀ (Socialism) မ်ား အားေကာင္းေနသည္။ ယင္း၀ါဒမ်ားသည္ ေလာကီလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသာျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဂႏၵီရဲ႕ (Satyagraha) သည္ လူမႈ-ႏိုင္ငံေရးမႈ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အျဖစ္ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနခ်ိန္တြင္ ေအာင္ဆန္းမွာ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ သက္တမ္း ္ (၃) ႏွစ္အရြယ္တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။
ယင္းကဲ့သုိ႔ မတူညီခ်က္မ်ားရွိေနသလို သူတို႔၏ သီအိုရီႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ တူညီေသာ အေၾကာင္းတရား ၄ မ်ဳိးလည္း ရွိေနသည္။ ယင္းအခ်က္ ၄ ခ်က္သည္ မဟတၱမဂႏၵီႏွင့္ ေအာင္ဆန္းတို႔၏ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ခိုင္ခိုင္မာမာ လႊမ္းမိုးေနသည္။ ယင္းတုိ႔မွာ
(၁) သူတို႔သည္ အေရွ႕တိုင္း မဟုတ္ေသာ ဘ၀ေနနည္း ဒႆနမ်ားကိုလည္း နားလည္ႏိုင္ခဲ့သည္။
(၂) သူတို႔သည္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ား၊ ေနာက္လိုက္မ်ား ပူးေပါင္းခ်င္လာေအာင္ႏွင့္ စံျပပုဂၢိဳလ္ႀကီး (high ideals) မ်ား အျဖစ္ တင္စားေလာက္ေအာင္ စ႐ိုက္ႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ား ရွိၾကသည္။
(၃) သူတို႔ဟာ အေရွ႕တိုင္းနဲ႔ အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚမ်ားကို သမူဟ (Synthesis) ျပဳႏိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။
(၄) သူတို႔သည္ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံမ်ားကို အလံုးစံုေသာ လြတ္လပ္ေရးကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ကြဲျပားျခားနားေသာ ျပည္သူေတြကို တေပါင္းတစည္းတည္းျဖစ္ေအာင္ ဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ရစ္ခ်က္ ဂၽြန္ဆင္ (Richard L. Johnson) ျပဳစုထားတဲ့ (Pilgrims in Quest of Truth and Perfection: Aung San Suu Kyi and her Forefathers, Mahatma Gandhi and Aung San) သုေတသန စာတမ္းေလးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ရစ္ခ်က္ ဂၽြန္ဆင္ (Richard L. Johnson) ဟာ Indiana တကၠသိုလ္က ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ပ႗ိပကၡ ေလ့လာေရး ႒ာန၏ ဒါရိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ မဟတၱမ ဂႏၵီ နဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ေရး အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊ သုေတသန ျပဳျခင္းမ်ားကို လုပ္ေနသူပါ။ သူဟာ ဥေရာပ၊ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ ျပည္တြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားႏွင့္ လႈပ္ရ်ားမႈ မ်ားကို ဆန္းသစ္ေသာ ရႈေထာင့္ကေန ခ်ဥ္းကပ္ေနသူပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေလးစားၾကည္ညိဳရေသာ မဟတၱမ ဂႏၵီ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔၏ ဘဝ ဒႆန နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ခံယူခ်က္ အေၾကာင္း တတ္ႏိုင္သမွ် ၾကိဳးစားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာျပန္ရာတြင္ လြဲေခ်ာ္မႈမ်ားရွိပါက ကၽြန္ေတာ္၏ ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား အစည္းအရံုး (Burma Refugee Organization (Malaysia) ဝက္စ္ဆိုက္မွ အပိုင္းလိုက္ေဖာ္ျပမည္ဟု သိရပါသည္။
ဘာသာျပန္သူ….ဘေလာ့ခ္ဂါ အလင္းဆက္ အၾကံေပးသူမ်ား….ဘေလာ့ခ္ဂါ ဒီမိုေဝယံ၊ ေရႊေက်ာင္းသား၊ ခမိခဆဲ
.jpg)
